شناسایی اقتصادی خانوارها براساس روش دو مرحله‌ای: کاربرد آزمون تقریب وسع

مقدمه: یکی از اقدامات مهم در زمینۀ هدفمند‌ کردن یارانه‌ها، شناسایی خانوارهایی است که واجد دریافت یارانه و پرداخت‌های انتقالی هستند. در مقالۀ حاضر، روش شناسایی دو مرحله‌ای برای شناسایی خانوارهای ایرانی به کار گرفته شده ‌است. روش: روش شناسایی دو مرحله‌ای، در مرحلۀ اول، شامل طبقه‌بندی خانوارها و در مرحلۀ دوم، شامل آزمون تقریب وسع برای طبقات و خانوارهای زیر خط فقر است. دورۀ زمانی مطالعه، سال ۱۳۸۶ است و خانوارهای شهری و روستایی را دربر می‌گیرد. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که هم در جوامع شهری و هم در جوامع روستایی، خانوارهای طبقۀ اول، شایستۀ حمایت‌اند. بالا‌ بودن درصد سرپرستی خانوار توسط زنان، پایین بودن درصد اشتغال و بالا‌ بودن میزان بی‌سوادی سرپرست‌ خانوارها، کوچک بودن بُعد خانوار به‌همراه بار تکفل زیاد، کوچک و محقر‌ بودن محل سکونت و نیز کیفیت نامناسب و ‌دوام کم مصالح آن، از ویژگی‌های بارز خانوارهای شناسایی شده است. نتایج: با اجرای این روش، خطای ناشی از حذف فقرا بسیار ناچیز و کم‌تر از ۳ درصد است. بنابراین پیشنهاد می‌شود که سیاست‏گذار بر مبنای روش این مطالعه، به پایش مجدد خانوارها با استفاده از داده‌های به ‌هنگام و سامانه‌های اطلاعاتی و مکمل بودجۀ خانوار اقدام نماید.